Ingmar Bergman ile İlgili Birkaç Mektup - #1

 

  İlgili Gönderiler:

- Monolog

- Yaban Çilekleri

---

 

  Doksan altı yıl önce doğan (14 Temmuz) büyük yönetmen Ingmar Bergman’a Stanley Kubrick tarafından gönderilen mektubun Türkçesini, Letters of Note’un birkaç yıl önceki bir gönderisinden çevirerek yayımlıyorum.

 

9 Şubat, 1960

Sayın Bergman,

Kuşkusuz, tüm dünyada bu notu önemsiz hale getirecek kadar övgü ve başarı yakaladınız. Bunu söylememin bir değeri var mı bilmiyorum ama, yönetmen bir meslektaşınız olarak dünyaya filmlerinizle yaptığınız olağanüstü ve harikulade katkılarınızdan dolayı övgülerimi ve şükranlarımı sunuyorum (İsveç’e hiç gitmedim bu yüzden tiyatro oyunlarınızı izleme zevkini hiç yaşayamadım). Yaşam vizyonunuz beni daha önce hiçbir filmin etkilemediği kadar derinden etkiledi. Sizin, şu anda iş başında olan en büyük film yapımcısı olduğunuzu düşünüyorum. Bunun da ötesinde, atmosfer ve ruh hali yaratma, icranın inceliği, mutlak olandan kaçınma ve karakterize etmedeki samimiyetiniz ve eksiksizliğiniz ile emsalsiz olduğunuzu söylememe izin verin. Bunlara bir de film yapımındaki tüm ögeleri eklemem gerekiyor. Muhteşem aktörlerle kutsandığınızı düşünüyorum. Max von Sydow ve Ingrid Thulin hafızamda canlı bir şekilde yer ediniyor ve oyuncu topluluğunuzda isimleri aklımda olmayan birçok kişi daha var. Size ve hepsine büyük şans diliyorum, ve her filminizi sabırsızlıkla bekliyorum.

 

  Saygılarımla

  Stanley Kubrick

 

 

   Bağlantılar:

 

- Letters of Note

 

.

Paris Ressamları #5 – Jean Béraud

   İlgili Gönderiler:

- Paris Ressamları #4 - François-Joseph Luigi Loir

- Paris Ressamları #3 - Eugène Galien-Laloue

- Paris Ressamları #2 - Antoine Blanchard

- Paris Ressamları #1 - Édouard Leon Cortès

---

		Jean Béraud SLAYT GÖSTERİSİNİ GÖRÜNTÜLE TÜMÜNÜ İNDİR

.

Filmi Hissetmek

  Bu sabah The Criterion Collection’ın Facebook hesabından Cumartesi sabahı güzellemesi olarak aşağıdaki fotoğraf paylaşıldı. (Yazıyı okumaya başlamadan önce aşağıda paylaşacağım tüm dahiyane fikirlere gönülden katıldığımı söylemekle birlikte Criterion’ın gönderisinin yersiz olduğunu düşündüğümü  ve Cumartesi yahut Pazar sabahı sevgilinizle sevişmenin Bresson ya da Tarkovski’nin sinema üzerine fikirlerini okumaktan daha heyecan verici olacağını söylemeliyim. En azından bu gönderiyi okumayı Pazartesi’ye bırakılabileceğinizi düşünüyorum.)

  Büyük yönetmen Robert Bresson, bağlantılar kısmında adresini bulabileceğiniz ve benim de başka bir gönderide Türkçeye çevirip değineceğim röportajından alınmış ve Criterion’ın fotoğrafı üzerine not edilmiş bu cümlesinde “İnsanların bir filmi anlamadan önce hissetmelerini yeğlerim” diyordu.

 

 

  Bu cümleyi okuyunca daha önce de paylaştığım bir mektup aklıma geldi. Bir işçi kadın, Andrey Tarkovski’nin Ayna (Zerkalo) filmini izledikten sonra hissettiklerini Tarkovski’ye bir mektup vasıtasıyla anlatıyordu. Kadının cümlelerini paylaşmadan önce, Tarkovski’nin bu mektubu Ayna’nın gösteriminden sonra film eleştirmenlerinin onlarca yorum yapıp çözmeye çalıştıkları filminin, bu işçi kadın tarafından nasıl tamamıyla ve sadelikle anlaşıldığının bir kanıtı olarak belirttiğini hatırlatmalıyım.

"Filminizi bir hafta içinde tam dört kez seyrettim. Sinemaya gitmekteki tek amacım, filmi seyretmek değildi. Birkaç saat olsun gerçekten yaşamak, hayatı, gerçek sanatçılar ve insanlarla paylaşmaktı isteğim... Her şeyi; bana acı veren, eksikliğini duyduğum, özlemini çektiğim her şeyi, beni bunaltan veya sevindiren, beni mahveden ya da bana yaşama gücü veren her şeyi filminizdeki bir aynadan izledim. Benim için ilk kez bir film gerçekliğin ta kendisi olmuştu. İşte tam da bu yüzden gidip gidip filmi seyrediyorum, çünkü onunla ve onda yaşamak istiyorum. "

  Aşağıdaki fotoğrafı çeşitli sosyal platformlarda görmüş olma ihtimaliniz oldukça yüksek.

 

 

  Bu fotoğraf yukarıdaki mektupta bahis mevzusu olan Ayna filminin bir sahnesinden ibaret. Andrey Tarkovski Mühürlenmiş Zaman isimli kitabında hissetmek konusu üzerinde insanlardan beklentisine karşılık yönetmenin bakış açısının nasıl olması gerektiğini dair fikirlerini (neredeyse Bresson’a cevap niteliği taşıdığını söyleyebileceğimiz bir şekilde) bu sahneyi kullanarak şu cümlelerle açıklıyor:

“…örneğin Ayna’daki kadın kahramanızımla Anatoli Solonizin tarafından canlandırılan meçhul adamın karşılaştığı sahnede, görünürde tesadüfen karşılaşan bu iki insan arasındaki bağı, adam görüntüden çıktıktan sonra da sürdürüp işlemek bizim açımızdan çok önemliydi. Bu adam giderken kadın kahramanımıza dönüp ‘anlamlı’ bir bakış fırlatsa her şey fazlasıyla belirgin tek boyutlu olur, yanlış bir anlam kazanırdı. Aklımıza tarladaki rüzgar sahnesi böyle geldi. Rüzgar o kadar ani çıkar ki meçhul adamın dikkatini çeker, onu o yöne bakmaya zorlar… Böyle durumlarda kimse yaratıcının elindeki kozları göremez, somut bir maksat peşinde olduğunu kimse kanıtlayamaz.

  Seyirci, yönetmenin şu ya da bu yöntemi kullanmasına yol açan sebepleri bilmediği sürece perdede yansıtılan olayların, gözlemlerini perdeye aksettirerek yeniden üreten sanatçının ‘gözlemlediği’ hayatın gerçekliğine inanmaya hazırdır. Buna karşılık seyirci, yönetmenin amacını sezip o anda seyrettiği ‘anlatım’ eyleminin sanatçının neden gerçekleştirdiğini anlarsa, o zaman perdede gösterilen olaylara duygusal olarak katılmaktan hemen vazgeçer. Bunun yerine, tasarıyı ve onun nasıl gerçekleştirildiğini değerlendirmeye başlar. Kısacası, Mars’ın ünlü yayı gene döşekten dışarı fırlar; düşünce ve amaç fazla belirgindir çünkü.”

 

  Bağlantılar:

- Bresson on Cinema

.

Haksız Yere Suçlanmak (İngilizce İçerik)

  Geçen hafta Quora’ya düşen “Haksız yere suçlanmak nasıl bir şey” başlıklı bir bir soruya cevap verenlerden biri de Michael Morton isimli bir adamdı. Michael Morton’ın karısını öldürmek suçundan yirmi beş yıl cezaevinde kaldıktan sonra birkaç yıl önce serbest bırakıldığı ve kendisini kurtaracak delilleri saklayan savcıyı affettiği birçok yayın organında haber konusu edilmişti. Ayrıca CNN’de kendisiyle yapılan bir röportaj ve taraflarla yapılan görüşmeler kısa bir dokümanter haline getirilmişti.

  12 Ağustos 1986’da, karısı evde saldırıya uğrayıp öldürülen Michael Morton, o anda işyerinde olmasına rağmen bu suçun faili olarak belirlenmiş ve yirmi beş yıl hapiste yatmıştı. Komşuları olay anında yeşil bir aracın evin arka tarafına park ettiğini söylemiş, cinayet mahalinin civarında üzerinde kan lekesi bulunan bir bandana ele geçirilmiş ve oğluna sorularak babasının o an evde bulunmadığı anlaşılmış olmasına rağmen bu kanıtların hiçbiri dava dosyasına girmemişti. (Bu kanıtların kullanılmaması Morton özgürlüğüne kavuştuktan sonra dönemin savcısının hapse girmesini sağladı.)

  Yıllar sonra sanık avukatları kan lekeli bandanayı DNA testine sokmayı başarmış ve bandananın üzerinde Michael Morton’ın karısı Christine Morton’ın ve Mark Norwood isimli diğer bir adamın kanı bulunmuştu. Ayrca Norwood’un Christine Morton’dan sonra bir başka kadını daha öldürdüğü anlaşıldı.

  Michael Morton yirmi beş yıl sonra Ekim, 2011’de serbest bırakıldı.

 

 

 

    Aşağıdaki metin, Michael Morton’ın Quora’da “Haksız Yere Suçlanmak” içerikli soruya gönderdiği cevaptır.

   

What is it like to be wrongly convicted?

 

I was wrongly convicted of murdering my wife.  I recall that first night in jail.  It was not unlike being punched in the face.  I was stunned, numb, and not sure of what lay before me.  All personal control had been yanked away.  What I wore, what I ate, where I slept, and where I could not go were all dictated by the State.  In that situation, the absolute power of government becomes blatant, coercive, Orwellian.

   The first few months of prison life are about adaptation.  It's a different society, a subculture of power -- physical, emotional, and spiritual.  There are simple rules.  Obey and internalize those rules and you'll get by.

   As the years pile up, feigned apathy becomes your outward mask.  But on the inside, anger and bitterness consume you.  Revenge occupies your so-called free moments.  At other odd times, you fantasize about living a normal life…or escaping to a tropical paradise…or dying in prison.  You imagine building houses, establishing relationships with the opposite sex, or burning down the houses and the relationships of your enemies.

   But as the decades accrue, an acceptance and an understanding of life creep in.  If you're lucky, you become calmer, more relaxed, more sure.  You see the value of faith, hope, and of course, love.  You come to appreciate pure things, like the behavior of animals and the joy of small children.  It sounds cliche and almost banal, but time wears a man down.

    In the end, if you are lucky, you see that our trials are what improve us.  And if you are very lucky and somewhat insightful, you see that whatever your trial has been, it is exactly what you needed.  Our trials make us who we are.

 

  Bağlantılar:

- Quora: What is it like to be wrongly convicted?

- Innocent Man: How inmate Michael Morton lost 25 years of his life

- An Unreal Dream: The Michael Morton Story

.

Bazı Kızlara Rimbaud Şiirleri - #1

---

   İlgili Gönderiler:

- Nina

---

                                    (O kıza…)

 

Küçük, pembe, mavi yastıklı kompartımandı
Yola çıkacağız bu kış.
Çılgın öpücükler yuvalanacak her yanda.
İkimiz rahat, başıboş.

Akşamın gölgeleri sarkınca pencereden,
O kurtların yüzünü,
Ve o kara şeytanları görmemek için, sen
Yumacaksın gözünü.

Yanağın kaşınacak. N’oldu, böcek mi sokmuş?
Yoo… çılgın bir örümcek gibi küçük bir öpüş
Ensende geziniyor…

Eğip boynunu, bana: “Haydi ara” diyorsun,
-Bu gezgin örümceği aramak, biliyorsun
Tatlı zamanı yiyor…

                 Kompartımanda – 7 Ekim, 1870

.

Okyanusta Bir Damla

 

.

Birkaç Diyalog #3 - Sylvia & Marcello

---

   İlgili Gönderiler:

- Birkaç Diyalog #1 – Ölümle İlk Buluşma

- Birkaç Diyalog #2 – Kiril ve Yunan Teofanes

---

 

.

Otizmi Çizmek

  Otizm (i.)

Üç yaşından önce başlayan ve ömür boyu süren, sosyal etkileşime ve iletişime zarar veren, sınırlı ve tekrarlanan davranışlara yol açan beynin gelişimini engelleyen bir rahatsızlık.

İçe kapanıklık

 

  Drawing Autism (Otizmi Çizmek), davranış analisti Jill Mullin tarafından kırk kadar otizmli insanın el çizimlerinin bir araya getirildiği ve bu sene içinde yeniden yayımlanmış bir kitaptır.

  Alt kısımda bu çizimlerden birkaçını görebilirsiniz.  (Eser sahibi otizmli kişilerin esinlendiği konuları Türkçeye çevirerek altlarına kısa açıklama olarak kaydettim.)

David Barth, Vogels ("Birds" in Dutch), 2008 (10 yaşında)

David Barth’ın Annesi: “Çizimleri genelde o anki takıntılarını ifade ediyor. Size gönderdiğim ekte, bu aralar onu neyin meşgul ettiğini tahmin etmek zor değil. Çizimde yaklaşık 400 kuş var ve çoğunun Latince ve normal adlarını biliyor.”

Wout Devolder, Werewolf (2008, 14 yaşında)

 

Bu çalışmanın esin kaynağı neydi?

“8 Mayıs 2008’de yeğenim ve kuzenim bir yangında öldü. Çok üzgün ve umutsuzdum. Çaresizliğimi ifade edecek kelimelerim olmadığı için bu kurt adamı çizdim. Çizimimi Sanne ve Ben’e adıyorum.”

 

 

 

 

 

 

 

Josh Peddle, Changing Seasons, (2006, 12 yaşında)

 

Sanatının diğer insanların sizin dünyayı nasıl gördüğünüzü anlamalarına yardımcı olduğunu düşünüyor musun?

“Otizmli olmak garip bir duygu. Aptalca hissediyorum. Bunun hakkında düşünmek beni üzüyor. İnsanlar anlamıyor. Yabancılar bana bakarak otizmli olduğumu söyleyemiyor. Eğer bir sorun yaşıyorsam genellikle anneme nasıl davranmam gerektiğini söylüyorlar. Beni olduğum gibi seven daha çok arkadaşım olmasını isterdim.”

Milda Bandzaite, War in Vietnam, 2008

 

Bu çalışmanın esin kaynağı neydi?

“Dünyadaki tüm savaşlardan ve insanların tüm kötülüklerle ilgili duyarsızlıklarından esinlendim.  Ayrıca Project Pitcfork’un ‘Vietnam’ şarkısının sözlerinden de esinlendim.”

 

 

 

 

 

Felix, Imaginary City Map, 11 Yaşında

Bu çalışmanın esin kaynağı neydi?

“Genelde kağıdımın kenarındaki değişik noktalardan sokaklar çizmeye başlarım. Sokakları birbirlerine doğru büyütürüm.” 

Beğendiğin bazı sanatçılar kimler?

“Hiçbiri. Yol haritalarını ve atlasları detaylı incelerim ve genelde Google Earth’de seyahatlerimin tam rotasını listelerim.”

 

   Bağlantılar:

- Fotoğrafların Kaynağı

.

Rijksmuseum, Obama Turu

  Nükleer Güvenlik Zirvesi için Hollanda’ya gelen ABD başkanı Barack Obama’nın ziyarette bulunduğu Rijksmuseum’da kendisi için aşağıdaki resimlerden oluşan bir tur hazırlanmış. Rijksmuseum, on yıllık bir renovasyon süresinden sonra 2013 yılında yeniden ziyarete açılmıştı.

 

  
The Milkmaid, Johannes Vermeer, c. 1660     Portrait of a Couple, Frans Hals, c. 1622

‘The Syndics’, Rembrandt Harmensz. van Rijn, 1662

 
  Adolf and Catharina Croeser,               The Merry Family, Jan Havicksz. Steen, 1668
  Jan Havicksz, 1655

‘Night Watch’, Rembrandt Harmensz. van Rijn, 1642


Interior of the Great Hall on the Binnenhof in The Hague, during the Great Assembly of the States-General in 1651, Bartholomeus van Bassen, 1651

.

Âşık Veysel, Türkiye Radyoları Mikrofonlarında (1964)

  Bugün (21 Mart), Âşık Veysel Şatıroğlu’nun ölüm yıl dönümüdür. Bu nedenle, TRT’nin kurulduğu yılda (1964) sanatçıyla yapılan röportajın kaydını, sakin bir ses duymanın herkese iyi geleceğini de düşünerek, yeniden paylaşmanın uygun olacağını sanıyorum.

 

.

Abita

  Shoko Hara and Paul Brenner isimli iki öğrenci tarafından bitirme tezi olarak hazırlanan Abita, Fukişima’yı konu edinen bir kısa film:

 

 

   Bağlantılar:

- Abita (Vimeo)