Serengit, Maasai dilinde ‘sonsuz ovalar’ anlamına gelen bir kelime ve Çin Halk Cumhuriyeti, Serengeti’nin başının-sonunun belirlenmesi konusunda oldukça istekli. Tanzanya’da bulunan ve ismini Serengeti Ovası’ndan alan Serengeti Milli Parkı’ndan bahsediyorum.
Kolayca anlaşılması için, olan biteni sağdaki haritadan anlatacağım.
Haritanın ortasındaki bölge, Serengeti Ovası’nda bulunan Serengeti Milli Parkı. Her yıl iki milyona yakın hayvan (zebra, aslan, zürafa ve özellikle de haritanın sol alt bölümünde işaretlenen “wildebeest migration” -Afrika Antilopları) yağmurlu dönemde, haritanın üst bölümündeki Masai Mara bölgesinden, Serengeti Milli Parkı’na doğru yol alıyor. Aynı şekilde, kurak ve sıcak dönemde ise hayvanlar, Serengeti Parkı’ndan Masai Mara bölgesine tersine göç ediyorlar. Bu göç, şu an dünya üzerindeki en büyük hayvan göçü; muhteşem bir doğa olayı.
* “İki milyon” hayvanın, aynı dönemde bir bölgeden diğerine hareketini zihinde canlandırmak kolay olmasa gerek.
Haritadaki kırmızı çizgi ise, Serengeti’ye yapılması planlanan otoyol ve tüm mesele de bu yoldan dallanıyor. Dünya Mirası statüsündeki Serengeti’nin bulunduğu bölgede önemli yer altı kaynakları bulunuyor; Afrika’nın geri kalanında olduğu gibi (bir başka örnek). Çin, bu bölgedeki kaynaklar vasıtasıyla cep telefonu bataryalarında kullanılacak bir teknolojiyle, cep telefonlarını çok daha ucuza imal etmek için, haritada kırmızıyla gösterilen bu yolun yapılması konusunda Tanzanya yönetimiyle anlaşmış durumda. Peki ama bu yol neden bu kadar önemli. Onu da basitçe anlatacağım.
2012’de yapımına başlanması planlanan ve haritada kırmızıyla belirtilmiş olan yol, oradaki yaşamın kökünü kurutacak. Hâlihazırda Serengeti’nin ortasından geçen bazı toprak yollar mevcut ve fakat bu yollarda bile çok sayıda hayvan ölümü yaşanmakta. Bu yollardan hızlı bir şekilde geçen motorlu taşıtlar, birçok hayvanı katletmekte. Yine de bu yolların toprak olması ve sürekli bir trafiğe elverişli olmaması nedeniyle, hayvan ölümleri belirli bir seviyenin üstüne çıkmamakta. Yapılacak olan yeni yol ise, katliamın anahtarı anlamına geliyor. Yüzbinlerce hayvanın üzerinden geçeceği bu asfalt yollar, göç yollarını ikiye bölecek ve göç döneminde (Serengeti’nin kuzeyinden) üzerlerinden hızla geçecek araçlar vasıtasıyla birer mezarlığa dönüşecek. Bu yoldan her gün binlerce aracın geçeceği varsayılıyor.
Tanzanya hükümeti ise, hayvanların, yolun iki tarafına çekilecek çitler ile korunacağını söylese de, bu çitler yüzünden suya ulaşamayıp ölecek yüzbinlerce hayvanın öleceği kaçınılmaz bir durum. Fotoğraf paylaşmıyorum ancak hepimiz uzun yolculuklarda, araçların altında kalan hayvanlarla karşılaşmışızdır. Bu yolda ise koca hayvanlardan binlercesinin sürekli telef olup yollarda yatacağını hayal edin. Katlanılmaz bir durum; tabii gerçekten hayal edenler için.
Bir başka konu ise turizm. Çin’in ticari kaygıları dolayısıyla anlaştığı Tanzanya yönetimi, turizm konusunda büyük bir yanlışa imza atmakta. Her yıl 1.7 milyar dolar turizm kazancı olan ve 624.000 kişiye turizm vasıtasıyla iş imkanı yaratan bu ülke, yapılacak bu yol nedeniyle kazancının büyük bölümünden vazgeçmek zorunda kalacak. Dünya Kültür Mirası listesinden bu yol dolayısıyla çıkarılmak zorunda kalacak olan Serengeti dolayısıyla Tanzanya bu yolun yapımından vazgeçmezse (yolu Çin’in finanse ettiği belirtiliyor), sayıları milyonları bulan gnu (Afrika Antilopları) nüfusu, şu ankinin dörtte birine inecek. Araçların yarattığı çevre kirliliği vs. gibi konulara değinmiyorum bile.
Çözüm basit. Yine haritadan incelersek, alt kısımda işaretlenmiş yeşil yol, tüm sorunların çözümünü oluşturuyor. Daha uzun ve dolaylı olmasından dolayı maliyetine katlanılmayan bu yol, aslında kuzeydeki yolun getirdiği ekonomik ve ekolojik hemen tüm sorunları ortadan kaldıracak. Bu yol, vahşi hayatı minimum şekilde etkileyecek. Yolun geçeceği güneydeki bu bölge, çoğunlukla tarım yapılan bölgelerden oluşuyor ve dolayısıyla tarımla uğraşan 2,278,000 insana, yaratacağı lojistik ve pazar imkanlarıyla faydası olacak. Kuzeydeki yolda ise bu sayı beşte birine inecek; 431,000. Ve ayrıca, bölgeye yapılan yardımların devam etmesine neden olacak.
Kuşkusuz bu yolun en önemli işlevi, göç yollarını ikiye bölmemesi dolayısıyla, yaşanacak hayvan katliamının önüne geçecek olması. Eğer kuzeydeki yolun yapımı tamamlanırsa, geri dönülemeyecek bir doğa katliamı başlayacak.
Bu konuyla ilgili bilgi edinilebilecek kaynaklardan biri, Seregenti Watch isimli site. Bir de Facebook’ta, Stop the Serengeti Highway isimli, gelişmelerden haberdar edilen ve paylaşımlarda bulunulan güzel bir sayfa var.
Tabii bu tip konularda, “canı veren de Tanrı alan da”, şeklinde düşünen yığınlar için herhangi bir sorun yok. Zaten yazının sonuna kadar okumadılar bile. Cep telefonları daha ucuz olsa kime ne zararı var değil mi?
Bağlantılar:
- Olay Yerine Sonradan Gelen Bastonlu Adam
- Ölüm Kuyuları ve Tek Taş Yüzük
- Çocuklar, Atlıkarınca ve Su
.
