(Aşağıdaki yazıyı,'fanfaire.com' sitesinin,bağlantılar kısmında vereceğim sayfasından alarak Türkçe'ye çevirdim. Kanımca yirminci yüzyılın en büyük yorumcusu olan Richter ile ilgili son yazı olmayacak bu adresteki.)
***
"...türünün tek örneği"
Aynen Clara Schumann'ın Franz Liszt hakkında söyledikleri gibi, bir eleştirmenin Sviatoslav Richter'i ilk dinlediğinde onu nitelendirmek için söylemek zorunda kaldığı cümleler bunlar. 1 Ağustos 1997'de müzik dünyası,büyük bir sanatçının, kuşkusuz yirminci yüzyılın en büyük piyanistlerinden birinin vefatının yasını tuttu. Sovyet bloğu dışında ilk göründüğü 60'lardan beri, yıllarca şöhret sahibi olduğu batı'da,dinleyicilerini piyanodaki enfes ustalığıyla büyüledi. Efsane olma yolunda ilerlerken hep dolu salonlarda çaldı. Yurttaşları çellist 'Mstislav Rostropovich' ve viyolacı 'David Oistrakh' ile birlikte 1970'lerin başında başlayan büyük Sovyet-Amerikan kültürel değişiminden sorumluydu.
Alman asıllı bir aileye mensup olan Sviatoslav Richter, Ukrayna'nın Zhitomir şehrinde doğdu. Babası saygıdeğer bir piyanist ve piyano öğretmeni,annesi ise Debussy ve Scriabin'in ilk hayranlarından biri olan amatör bir müzisyendi. İlk müzik derslerini babasından alırken, sekiz yaşında usta bir piyanist haline geldi. Daha sonra aile Odessa'ya taşınırken, genç Sviatoslav da Odessa Konservatuvarı'na kaydedildi. Ergenlik çağlarında orkestra şefliği ile ilgilendi ve şaşırtıcı bir şekilde, on beş yaşında -dört yıl boyunca devam ettireceği- Odessa Operası ve Bale Tiyatrosu'nda orkestra şefi oldu. İlk piyano resitalini on dokuz yaşında Odessa'da verdi. Onun olağanüstü yeteneğinin farkında olan daha üst mevkideki meslektaşları tarafından Moskova'da,Rusya'nın önde gelen piyano öğretmenlerinden Heinrich Neuhaus tarafından çalıştırılmaya ikna edildi. Yirmi iki yaşında, ünlü piyano hocasıyla çalışmalarını bitirdikten sonra hocası onun hakkında şunları yazdı: "Dürüstçe söylemeliyim ki Richter'e öğretebileceğim hiçbir şey kalmamıştı." 
Harikulade tekniği ve Bach'tan Shostakovich'e,bütün tarzları içeren bir repertuvarla birleşen ifade gücü ona karizmatik bir sahne duruşu verdi (çaldığında, dinleyiciler tam olarak nefeslerini tutar ve kesintisiz bir ilgiyle dinler, bakışları müzikal bir mucizeyi gerçekleştiren bu adamın üzerinde yoğunlaşırdı). Büyük fakat esnek ellere sahip,bir atlet gibi yapılı bir adamdı (sadece başparmağı ve işaret parmağıyla elini bir oktav kadar açabildiği söylenir) .
İcracı bir sanatçı için onurların en büyüğünü ona veren SSCB'de, "aynen Avrupa'da olduğu gibi", çok sevildi. Ölümünün açıklanmasından dakikalar sonra, Rus televizyonu,"aynen Fransız televizyonu gibi" yayınlarını ona adadı. Fransa onun ikinci ülkesiydi,son zamanlarını Paris'te geçirmişti fakat ülkesine, Moskova'ya dönecekti. 5 Temmuz'daki onun son ziyareti olacaktı. Göğüs ağrılarından şikayet ediyordu ve kısa bir süre sonra kalp krizine yenik düştü. Scriabin, Prokofiev, Shostakovich gibi Rusya'nın müzik simgelerinin çoğunun gömüldüğü Moskova'daki Novodevichy Mezarlığına gömüldü.
Muhteşem piyano virtüözü artık yaşamıyor olabilir, ancak arkasında zengin bir kayıt mirası bıraktı ve gelecek jenerasyonlar bunun keyfini çıkarabilir.
***
Not: Motamot çeviriden hiçbir zaman hazzetmedim. Bir yazı başka bir dile çevrildiğinde elle tutulur bir şeylerin ortaya çıkması lazım gerektiğini düşünürüm.
Bağlantılar:
- Kaynak
- Richter 'the Enigma' ( Bölüm 1)
- Richter 'the Enigma' ( Bölüm 2)
.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder